Dünya genelinde olduğu üzere ülkemizde de son yıllarda görülme sıklığı giderek artan yumurtalık kanseri, bayan kanserleri ortasında ikinci sırada yer alıyor.
2050 yılına gelindiğinde her yıl dünyada yumurtalık kanseri tanısı alanların sayısının yüzde 55, bu kanserden ötürü hayatını kaybeden bayanların sayısının da yüzde 70 artacağı varsayım ediliyor.
Ancak dünya ölçeğinde yapılan bir çalışma; yumurtalık kanseri tanısı alan bayanların üçte ikisinin bu kanser hakkında hiçbir bilgisinin hatta duyumunun bile olmadığını ortaya koyuyor!
Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi Jinekolojik Onkoloji Cerrahisi Bilim Kısmı Başkanı ve Acıbadem Altunizade Hastanesi Bayan Hastalıkları ve Doğum, Jinekolojik Onkoloji Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Serkan Erkanlı “Kadın kanserlerine karşı toplumsal farkındalığın artırılması koşuldur. Her bayanın en azından yılda bir jinekolojik muayenesinin yapılması ve jinekolojik şikayetleri olduğunda da vakit kaybetmeden tabibe başvurması hastalıkların erken tanısı açısından çok değerlidir. Yumurtalık kanserinde olguların yüzde 75’inden birden fazla ileri evrelerde teşhis alabildiğinden, bayan kanserleri ortasında en ölümcül seyredenidir. Bu nedenle ‘sessiz katil’ olarak da adlandırılabilmektedir” diyor.
Prof. Dr. Serkan Erkanlı 8 Mayıs Dünya Yumurtalık (Over) Kanseri Farkındalık Günü kapsamında yaptığı açıklamada, yumurtalık kanseri hakkında bilinmesi gereken 8 kıymetli noktayı anlattı, çok kıymetli ihtarlar ve tekliflerde bulundu.
Bu sinyalleri kesinlikle dikkate alın!
Yumurtalık (Over) kanseri erken evrede ekseriyetle hiç belirti vermeyebildiğinden erken teşhis edilemeyebiliyor. İlerlemeye başladığında ise; şişkinlik hissi ve saf görünen sindirim sorunlarına yol açsa da hastaların bunu önemsememesi teşhis ve tedavinin gecikmesine neden oluyor. Hastalık ilerlediğinde karında şişlik, kasık, bel ve karın ağrısı, sık idrara çıkma/idrar zorluğu, kabızlık, yorgunluk, kilo kaybı ve bazen de olağandışı kanama üzere belirtiler ortaya çıktığını belirten Prof. Dr. Serkan Erkanlı “Eğer bu şikayetler her gün oluyorsa ve birkaç hafta devam ediyorsa kesinlikle ayrıntılı kıymetlendirme için tabibe başvurulması gereklidir. Bilhassa menopoz periyodunda vajinal kanama olursa çabucak bir tabibe başvurulmalıdır” diyor.
Artık genç yaşlarda da görülüyor!
Yumurtalık kanseri çoklukla 60’lı yaşlarda görülmekle birlikte son yıllarda obezite, östrojen hormon maruziyeti ve gebeliğin ötelenmesi üzere etkenlerle daha genç yaşlarda da karşımıza çıkıyor. Bilhassa 20 yaş altındaki hastalarda germ hücreli tümörler olarak bilinen farklı bir çeşidin görülme riskinin çok daha yüksek olduğunu belirten Prof. Dr. Erkanlı, bunlar ortasında kanser olanların daha süratli ilerlediğini söylüyor.
40 yaşından sonra risk artıyor!
Yumurtalık kanserinin gelişmesinde ilerleyen yaş en kıymetli risklerden biri olarak karşımıza çıkıyor. Bir bayanın hayat uzunluğu ameliyat gerektirecek bir over kitlesi geliştirme riski yüzde 5-7 ortasında bulunurken, bu kitlenin kanser olma ihtimali yaş ile bir arada önemli oranda artıyor. “40 yaşından sonra risk artmakta, bilhassa de menopoza girildiğinde çok daha riskli bir periyot başlamaktadır” diyen Prof. Dr. Erkanlı, bu nedenle her bayanın en azından yılda bir jinekolojik muayenesinin yapılmasının ve jinekolojik şikayetleri olduğunda da vakit kaybetmeden tabibe başvurmasının çok kıymetli olduğunu vurguluyor.
Bu etkenler yumurtalık kanseri riskini artırıyor!
Yumurtalık kanserine taban hazırlayan riskler ortasında; yaşın yanı sıra, hiç doğum yapmamış olmak, erken yaşta adet görmeye başlamak (12 yaş öncesi), geç menopoza girmek (55 yaş), endometriozis, menopozda hormon tedavisi, infertilite ve yanlış ömür alışkanlıkları üzere birçok etken bulunuyor. Ayrıyeten aile hikayesi ve birtakım genetik kanser sendromlarında over kanser riski artıyor. Over kanserlerinin yaklaşık yüzde 20-25’inden kalıtsal genetik anormallikler sorumlu tutuluyor.
Yanlış ömür alışkanlıklarına dikkat!
Prof. Dr. Serkan Erkanlı, günümüzde sedanter (hareketsiz) hayat üslubu, obezite, paketlenmiş hazır besinlerin tüketilmesi, fazla yağlı beslenmek üzere sıhhatsiz beslenme alışkanlıkları, kanserojen hususlara maruz kalınması, talk pudrası kullanılması üzere ögelerin yumurtalık kanseri gelişiminde rol oynadığının düşünüldüğünü belirtirken, sigara içmenin de riski önemli oranda artırdığını vurguluyor.
Bu tedbirler riski azaltabiliyor!
Yumurtalık kanserine yol açabilen yaş, aile hikayesi, genetik yatkınlık üzere kimi risk faktörleri değiştirilemese de öbür risk faktörlerini azaltmak yahut büsbütün ortadan kaldırmak mümkün olabiliyor. Jinekolojik Onkoloji Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Erkanlı “Örneğin; sağlıklı beslenmek, yaşa uygun antrenmanlar yapmak, kilo denetimi sağlamak, kanserojen hususlardan mümkün olduğunca uzak durmak ve toplum olarak farkındalığın artırılması yarar sağlayacak yaklaşımlardır. Gebelik ve emzirmenin yumurtalık kanseri riskini azalttığını biliyoruz. Bunun yanı sıra doğum denetim hapları kullanımı her 5 yıl için yumurtalık kanseri riskini yüzde 20’ye varan oranlarda azaltmaktadır” diyor.
Önleyici cerrahiler ile riski azaltmak mümkün!
BRCA1 yahut BRCA2 üzere genetik mutasyon taşıyan hastalarda yumurtalık ve fallop tüplerinin alınması formunda önleyici cerrahiler uygulanabildiğini belirten Prof. Dr. Serkan Erkanlı şöyle konuşuyor: “Bu hastalarda bilhassa aile tamamlandıktan sonra mutasyon tipine nazaran BRCA1 için 35-40 ve BRCA2 için 40-45 yaşları ortasında önleyici cerrahiler önerilmektedir. Bu cerrahi sonrasında yumurtalık kanserine yakalanma riski yüzde 85-%95 oranında azaltılmaktadır. Ayrıyeten son yıllarda yapılan çalışmalarda fallop tüplerinin yumurtalık kanseri gelişimindeki rolü saptanmıştır. Dolayısı ile rahim alınması için ameliyat olan hastalarda fallop tüplerinin alınması yapılan çalışmalara nazaran yumurtalık kanseri riskini azaltmaktadır.”
Çocuk sahibi olunabiliyor
Yumurtalık kanserinde ana tedaviyi cerrahi oluşturuyor. Erken evrede yapılan güzel bir cerrahi sonrasında öbür alanlara sıçrama saptanmazsa, tümör tipi vb kriterler de uygun olduğunda yalnızca cerrahi kâfi olabiliyor ve ek tedaviye muhtaçlık kalmıyor. Bilhassa son periyotlarda gebelik yaşının artmasıyla birlikte over kanseri tanısı alıp da şimdi çocuk sahibi olmamış hastaların sayısının arttığını belirten Prof. Dr. Serkan Erkanlı “Bu durumda hastalığın evresi ve tümör tipine nazaran üremeyi hami cerrahiler yaparak, üreme organlarını kısmen koruyarak hastanın kanserden kurtulma ve çocuk sahibi olma talihini artırabiliyoruz” diyor. İleri evrelerde ise kapsamlı cerrahilerle hastanın sağkalım oranları artabiliyor. Cerrahi sonrası kemoterapi ile tedavinin desteklenmesi gerekirken, uygun kurallara sahip olan hastalarda ‘akıllı ilaçlar’ denilen yeni tip ilaçlar kullanılarak hastaların sağkalım mühleti artırılabiliyor.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
