Afet coğrafyasında mimarlık konuşuldu: Modüler çelik yapılarla güvenli bir mimari mümkün

Türkiye’yi yasa boğan 6 Şubat Depremi’nin üzerinden bir yıl geçti. İstanbul Hür Mimarlar Derneği, 21 Şubat’ta düzenlediği “Mimarlık Ne İşe Fayda?” konferansıyla afetlere karşı inançlı yapıların nasıl inşa edilebileceği konusunu masaya yatırdı. Dr. Marwa Al Sabouni, Uğur Tanyeli, Dr. Chen-Yu Chiu (Cho) üzere isimlerin katıldığı panellerde, yerli ve yabancı uzmanlar görüşlerini paylaştı. 

İstanbul Özgür Mimarlar Derneği’nin, afetlerle büyük yıkımların yaşandığı bir coğrafyada mimarlığın rolünü, potansiyelini ve yeni tesir alanını tartışmaya açtığı “Mimarlık Ne İşe Fayda?” konferansı, 21 Şubat’ta Sofitel İstanbul Taksim Otel’de düzenlendi. Milletlerarası bir aktiflik dizisinin birincisi olan konferansla, savaş ve zelzelelerle büyük yıkımların yaşandığı, kesimi olduğumuz coğrafyaya odaklanılırken hem “mimarlığın düzgünleştirici rolü” hem de Amerikalı psikolog Abraham Maslow’un 1943’te ortaya koyduğu “ihtiyaçlar hiyerarşisi” teorisi mimarlık üzerinden değerlendirildi. Arabic Gate for Architectural News’ten Mimar, Müellif ve Yayıncı Dr. Marwa Al Sabouni, Mimarlık Tarihçisi Uğur Tanyeli, Reyhanlı Dünya Vatandaşları Merkezi Kurucu Yöneticisi Mimar Dr. Chen-Yu Chiu (Cho) gibi isimlerin katıldığı konferanstaki “Hayatta Kalmak İçin Mimarlık”, “Umut İçin Mimarlık” üzere başlıklar altında düzenlenen panellerde, afet coğrafyasında inançlı binaların nasıl inşa edilebileceği konuşuldu. 

Barınma “bir product süreci”ne girdi 

Türkiye’de maliyet, kültür, siyaset üzere nedenlerden dolayı kabul görmeyen betonarme dışı üretim sistemlerinin ele alındığı “Başka Nasıl Yapılır?” başlığının konuşmacılarından biri olan Türk Yapısal Çelik Derneği (TUCSA) İdare Şurası Lider Yardımcısı ve Consera Kurucusu Melih Şimşek, yapı üretme alışkanlıklarımızı, acı tecrübelerimize karşın değiştirmekte geç kaldığımızı vurgulayarak, “Depremlerde yıkılmayacak yapılar inşa edersek, can ve mal kayıplarımız olmayacak. Büyük ekonomik kayıplar yaşamayacağız. Zelzeleler coğrafyamızda devam edeceğine nazaran süratli üretim metotları geliştirmek zorundayız. Ayrıyeten tercih ettiğimiz üretim metotları iklim değişikliklerinin durdurulmasına katkı sağlamak zorunda” diye konuştu. Sarsıntı bölgesinde olduğu halde kayıpların ve yıkımların yaşanmadığı Japonya’da 1972’de Kishō Kurokawa tarafından tasarlanıp, 30 günde tamamlanan 140 kapsülden oluşan 14 katlı bir binayı örnek gösteren Şimşek, sarsıntıya karşı inançlı binalar inşa etmenin yolunun modüler çelik yapılardan geçtiğini belirtti. Şimşek, çağdaş yüksek dizaynın öncülerinden Le Corbusier’in “Standartizasyon bir gün bizi harikaya ulaştıracaktır. Mimarlık standartlardan oluşur. Standartlar mantık ve tahlilin damıtılmasıdır. Bizler de tıpkı tabiat ana üzere ekonomik formlara yönelmeliyiz” kelamına atıfta bulunarak, Le Corbusier’in barınma probleminin “bir product süreci”ne girdiğini 100 yıl evvel öngördüğünü hatırlattı.   

“En büyük modüler yapı sanayisine sahip ülke olabiliriz”

Modüler çelik yapı usulünün, üretimin birçoklarının fabrikada yapılması nedeniyle insan yanlışını en aza indirerek denetlenebilir ve ekonomik olduğunu vurgulayan Şimşek, ayrıyeten süratli kentsel dönüşüm gereksinimine karşılık verdiği üzere sürdürülebilirlik için de gerekli olduğunu söyledi. Konuşmasında, “En büyük kaygımız nedir?” diye soran Şimşek, “Yakın gelecekte zelzele; orta ve uzun vadede tabiat felaketleri… Konuşmak kâfi değil, bir an evvel harekete geçmeliyiz. Kansere tedaviyi tabipler bulacak, bizim dünyamızın kanseri olan sarsıntıya tedaviyi ise biz uygulayacağız” dedi. İnşaat dalının sanayileştiğine dikkat çeken Şimşek, İkea-Skanska’nın Boklok, Elon Musk’un Boxable markalarına işaret ederek, güçlü firmaların modüler yapı kesiminde yer almaya başladığını hatırlattı. 

“Belki, dünyanın en çok elektrikli araba üreten ülkesi olamayabiliriz fakat en büyük modüler yapı sanayisine sahip ülkesi olmamızın önündeki tek mahzur, kendimiziz” diyen Şimşek, şu bilgileri verdi: 

“İşin hem sevindirici hem de üzücü tarafı şu; aslında Türkiye zelzeleye karşı inançlı yapılara kavuşmak ve dünyanın en büyük modüler çelik yapı sanayisine sahip ülkesi olabilmek için muhtaçlığı olan her şeye zati sahip. Bakın, bir senede 300 bin konut üretebilmek için 2 milyon ton yapısal çelik gerekiyor. Türkiye’deki kapasite, 50 milyon ton. 72 bin insan kaynağına gereksinimimiz var. 2023 dataları, 3.5 milyon işsiz olduğunu gösteriyor. 20 bin metrekarelik 81 fabrika lazım. Bu, 6 adet TOGG Fabrikası kapalı alanına denk düşüyor. Özetle, üç yılda bir milyon modüler çelik konut üretmemiz mümkün. Bunun için yalnızca rutinimizi değiştirip modüler çelik yapı sanayilerini kurmamız kâfi. Böylelikle hem sarsıntıya sağlam yapılara kavuşacağız hem de ihraç edilebilir orijinal bir sanayi kuracağız.” 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı